تحلیل ساختاری رقم در قرآن‌های ثبت‌شدۀ موزۀ ملی قرآن

Authors

  • مهران هوشیار استادیار دانشکدۀ هنر دانشگاه سوره، شهر تهران، استان تهران
  • نسترن غمگسار دانشجوی کارشناسی‌ارشد صنایع‌دستی دانشکدۀ هنر دانشگاه سوره،
  • پگاه حامد دانشجوی کارشناسی‌ارشد صنایع‌دستی دانشکدۀ هنر دانشگاه سوره،
Abstract:

ارزش کتابت در میان مسلمانان و به‌خصوص نگارش قرآن به‌عنوان کلام وحی در جهان اسلام به حدی از اعتبار برخوردار است که گسترۀ وسیعی از هنرها و هنرمندان حوزۀ کتاب‌آرایی را به نیت قرب الهی به خود وابسته کرده است. پرداختن به این مهم و رخصت دخول در این وادی مقدس، شایستگی، شأن و منزلتی می‌خواهد که به آسانی به دست نیامده و تنها به مهارت در اجرا منتهی نمی‌شود. در طول تاریخ اسلام عرفا، حکما و هنرمندان اندکی به کسب چنین شایستگی مفتخر گردیده‌اند و عدۀ معدودی از آن‌ها جرئت ثبت نام خود را به‌عنوان رقم داشته‌اند. بررسی این مرقومات اطلاعات ذی‌قیمت و مهمی را از نظر نام و نشان کاتب و همچنین شناخت سبک‌های متفاوت نُسَخ قرآنی در ادوار مختلف در اختیار پژوهشگران گذاشته است و در حکم شناسنامۀ این کتاب‌های آسمانی است. به همین دلیل، مشاهده‌ و مطالعۀ قرآن‌های ثبت ملی در موزۀ قرآن انگیزۀ اصلی و هدف این پژوهش بنیادی قرار گرفت و تعداد شش نمونه از این قرآن‌ها که دارای رقم بود انتخاب گردید. در انتها با رویکردی تحلیلی توصیفی رقم‌های مورد نظر بررسی شد. مهم‌ترین نتیجۀ قابل ذکر این است که تقیه و تعهد اخلاقی در کاتبان قرآنی، که متأثر از آیین‌های دینی و آداب معنوی بوده‌است، هنرمند را ملزم به رعایت تواضع و فروتنی برای نگارش نام خود در کنار نثر معظم قرآن گردانده است که این شیوۀ رقم‌نگاری کمتر در کتابت نُسَخ غیرقرآنی مشاهده می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ساختاری رقم در قرآن های ثبت شدۀ موزۀ ملی قرآن

ارزش کتابت در میان مسلمانان و به خصوص نگارش قرآن به عنوان کلام وحی در جهان اسلام به حدی از اعتبار برخوردار است که گسترۀ وسیعی از هنرها و هنرمندان حوزۀ کتاب آرایی را به نیت قرب الهی به خود وابسته کرده است. پرداختن به این مهم و رخصت دخول در این وادی مقدس، شایستگی، شأن و منزلتی می خواهد که به آسانی به دست نیامده و تنها به مهارت در اجرا منتهی نمی شود. در طول تاریخ اسلام عرفا، حکما و هنرمندان اندکی ...

full text

رقم نقاش و مُذهِّب بر جلدهای روغنی (لاکی) کتابخانه و موزۀ ملی ملک

کتابخانه و موزۀ ملی ملک دارای مجموعه ارزشمندی از نسخ خطی و به تبع آن انواع جلد و به‌­ویژه جلدهای روغنی نفیس است. این مقاله، علاوه بر معرفی جلدهای روغنی (لاکی) دارای رقم نقاش و مذهب در مجموعه ملک، به شناسایی هنرمندان و آثار ایشان با توجه به اطلاعات موجود دربارۀ رقم، تاریخ و نیز ویژگی‌های هنری آن آثار پرداخته است. از 6675 مجلد نسخۀ خطی مجموعه ملک، 212 نسخه دارای جلد روغنی است که تنها سیزده ...

full text

مطالعۀ ساختاری هشت نمونۀ مطالعاتی کاغذ از اسناد بقعۀ شیخ صفی‌الدین اردبیلی متعلق به موزۀ ملی ایران

اسناد تاریخی بیانگر هویت و ارزش‌های ملی، مذهبی، هنری و تاریخی هر ملت است. شناخت عوامل سازندۀ کاغذ به شناخت فرهنگ‌های گذشته و تطور فنون مرتب بسیار کمک می‌کند. اسناد متعلق به بقعۀ شیخ صفی‌الدین اردبیلی از کهن‌ترین مجموعه اسناد شناخته‌شدۀ دورۀ اسلامی ایران است که با وجود ارزش‌های تاریخی منحصربه‌فرد، تا کنون تحقیقات و بررسی‌های آزمایشگاهی کاملی در حوزۀ شناخت فنی عوامل سازندۀ کاغذهای آن صورت نگرفته ...

full text

تحلیل بصری نقشه‌های جغرافی دوره اسلامی (موردپژوهی نسخه‌خطی‌المسالک و الممالک موجود در کتاب‌خانه و موزۀ ملی مَلِک)

نقشه و نقشه‌نگاری موضوعاتی کهن در تمدن اسلامی است. نقشه‌های جغرافیایی دورۀ اسلامی، همواره از منظر پژوهشگران علومی چون جغرافیا و تاریخ تحلیل و بررسی شده‌اند، اما به‌لحاظ زیبایی‌شناسی عناصر تصویری و نوشتاری، کمتر مورد توجه بوده‌اند. پژوهش حاضر به‌منظور تعیین ویژگی‌ها و ارزش‌های بصری نقشه‌های جغرافیایی در جهان اسلام، با تمرکز بر نقشه‌های نسخه‌خطی المسالک و الممالک موجود در کتاب‌خانه و موزۀ ملی ملک...

full text

تحلیل ساختاری قسم در قرآن کریم (بررسی بیست جزء قرآن کریم)

دوفصلنامه‌ی پژوهش‌های قرآنی در ادبیات، دانشگاه لرستان سال اول، شماره­ی دوم،‌ پاییز و زمستان 1393 هـ. ش/2014م صفحات  103- 131   تحلیل ساختاری قسم در قرآن کریم (بررسی بیست جزء قرآن کریم)    سیدمحمد میرحسینی[1] نرگس انصاری[2] لیلا قلندری[3]   چکیده   قسم از نظر شکلی یکی از ادوات تأکید در کلام به شمار می‌آید که در ارتباط تنگاتنگ با معنا و مخاطبین قرار دارد. چگونگی به کار رفتن این عنصر زبانی با تمام...

full text

تحلیل ساختاری روایت در قرآن

دریافت پیام قرآن و شناخت عمیق تر آن، دغدغه ی مستمردانشمندان و قرآن شناسان از زمان نزول قرآن بوده است. این امر درخصوص روایت های قرآنی که بخش قابل توجهی از این کتاب آسمانی را تشکیل می دهند، از اهمیت خاصی برخوردار است و در اعصار گذشته، همواره مورد عنایت قرآن پژوهان قرار داشته است. موضوع این رساله، بکارگیری نظریه روایت و به ویژه تحلیل ساختاری برای شناخت عمیق تر روایت های قرآنی، با رهیافتی میان رشته...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 31

pages  5- 21

publication date 2014-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023